AHLAK FELSEFESİ (ETİK)

Ahlâk felsefesi, insanların eylemleri sonucu ortaya çıkan değerlerle ilgilidir. İnsan herhangi bir eylemde bulunduğunda bu eylem kişiler tarafından iyi ya da kötü olarak değerlendirilir.  İşte “iyi” ve “kötü” değerlerin ya da davranışların  neler olduğunu araştıran felsefe dalına etik diyoruz. İyi evrensel anlamda tüm insanlarca ahlakça olumlu bulunan davranışken, kötü ahlakça olumsuz bulunan davranış biçimidir.

Ahlâk felsefesinin de “iyi”, “kötü”, “özgürlük”, “erdem”, “sorumluluk”, “vicdan”, “ahlâk yasası”, “ahlâki karar”, “ahlâki eylem” olarak belirlenen kavramları vardır. Şimdi bu kavramların neyi anlattığını kısaca belirtelim.

1. Dönem 2. Sınav Soru ve Cevapları

 

Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulardan doğru cevap şıkkını işaretleyiniz. (Her soru 5 puandır)

Kendi Varlığını ve Varlığı Sorgulayan İnsan

İNSAN VE VARLIKLAR

 

Max Sheler

• “Düşünce tarihinin hiçbir döneminde insan kendisi için günümüzdeki kadar sorun olmamıştır” sözü ile Scheler ne anlatmak istemiştir?
• İnsana ilişkin üç yaklaşım: 1. Yahudi-Hıristiyan görüş 2. Antik Yunan görüşü 3. Evrim anlayışı
• Biyo-psişik varlık aşamaları: 1. Duyusal itilim 2. İçgüdü 3. Çağrışımsal bellek 4. Zeka ve seçme yeteneği
• Geist (tin) varlığı olmak ne anlama gelir?
• Scheler neden insanın yeryüzündeki yerinden değil de insanın kozmostaki yerinden söz eder?
• İdeleştirme nedir?
• Yükseltme nedir?
• Tanrı- insan ilişkisi nasıldır?

Çağdaş Varlık Görüşleri

VARLIĞA ÇAĞDAŞ YAKLAŞIM

Nicolai Hartmann ve Yeni Ontoloji (Varlıkbilim)

Varlık kuramı ya da felsefesi diye bilinen ve N. Hartmann (20 Şubat 1882, Riga - 9 Ekim 1950, Göttingen) tarafından yeniden temellendirilen ontoloji, bir bütün olarak varlığı ele alan ve varolanların en temel niteliklerini inceleyen bir felsefe dalıdır.

VARLIK FELSEFESİ(ONTOLOJİ)

 

A. VARLIK FELSEFESİNİN KONUSU

Varlık felsefesinin konusu varlıktır. Varlık (etre) var olan her şeydir. Bu anlamda varlık, insan bilincinin dışın­da, ondan bağımsız olabileceği gibi, insan bilincinin içinde, ona bağımlı da olabilir. Örneğin; okul binası, erik ağacı, kedi insan bilincinin dışında, ondan bağımsız olarak vardır. Bunlar gerçek (reel) varlıklardır. Yedi rakamı, üçgen, pi (3.14) sayısı ise ancak insan bilincinde ve ona bağımlı olarak vardır. Bunlar da düşünsel (ideal) varlık­lardır.

Gerçek varlık, gerçekliğini nesnelerden, olaylardan, kişilerden alan şeydir; uzayda bir yer tutar; zaman içinde değişir ya da yok olur. Örneğin; erik ağacı kışın yapraklarını döker, baharda yeniden çiçek ve yaprak açar; zama­nı gelince de kuruyup yok olur. Düşünsel varlık ise duyularla algılanamayan, uzay ve zaman dışı olan ve gerçek­liği bulunmayan şeydir. Nitekim 7 rakamının ya da "pi" sayısının elle tutulur, gözle görülür bir gerçekliği yoktur. Bunlar değişmezler, hep aynı kalırlar. 7 rakamı ya da "pi" sayısı için ne geçmiş ne de gelecek vardır; ama bunlar da varlığın bir türüdür.

Varlık nedir?

 VARLIĞIN NE OLDUĞU PROBLEMİ

Varlığın var olduğu kabul edilince karşımıza kaçınılmaz bir soru çıkar. O da "varlığın ne türden bir varlık olduğu" sorusudur. Filozofların bu soruya yaklaşımları farklıdır. Onları şu gruplar altında toplayabiliriz:

• Varlığı oluş olarak kabul edenler,
• Varlığı idea olarak kabul edenler,
• Varlığı madde olarak kabul edenler,
• Varlığı hem madde hem de düşünce olarak kabul edenler,
• Varlığı fenomen olarak kabul edenler.

Bilgi felsefesi (Epistemoloji)

 

 BİLGİ FELSEFESİ(EPİSTEMOLOJİ)     

      BİLGİ FELSEFESİNİN KONUSU

Bilginin imkânı, kaynağı,sınırları ve ölçütleri konularıyla ilgilenen felsefe dalına epistemoloji denir.

Felsefe ilk ortaya çıktığı dönemlerde daha bilginin konusu olan nesneyle (obje) ilgilenmiştir.Bilginin doğruluğu elde edilmesine bakılmamıştır.Bilginin konusu olan varlığın ilk ortaya çıkışı ve ana maddesi gibi sorulara cevap aradıkları için ilk filozoflara "doğa filozofları" denmiştir.