1. Dönem 2. Sınav Soru ve Cevapları

 

Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulardan doğru cevap şıkkını işaretleyiniz. (Her soru 5 puandır)

1.       “Felsefe var olan her şeyi bir bütün olarak ele alır. Onu tartışma konusu yapar, irdeler. Bilim ise varlığı konu alanlarına bölerek gerisinde hiçbir şey aramadan olduğu gibi araştırır, inceler.”

 

Buna göre felsefenin varlık konusuna yaklaşımı, bilimlerden hangi yönüyle ayrılır?

A)     Var olanların görünüşlerinin incelenmesiyle.

B)      Var olanların nesnel olarak kabul edilmesiyle.

C)      Varlığın bir gerçeklik olarak kabul edilmesiyle.

D)     Varlığı bir bütün olarak ele almasıyla.

E)      Varlığı bilimsel yöntemle incelemesiyle.

 

2.       “Duyuma konu olmamış bir varlık, düşüncede var olamaz.”

“Tüm varlıklar maddi niteliktedir. Bu anlamda düşünce, beynin hareketidir.”

“Her şey mekanik bir nedenselliğe göre oluşur ve değişir”

 

Yukarıdaki açıklamalar, aşağıdaki felsefi öğretilerden hangisinin varlık anlayışını içermektedir?

A)     Varlık ideadır.

B)      Varlık oluştur.

C)      Varlık fenomendir.

D)     Varlık maddedir.

E)      Varlık madde ve düşüncedir.

 

Aşağıdaki soruları karşılarına (D), (Y) işareti koyarak değerlendiriniz. (Her soru 5 puandır)

3.       Paltona göre varlık idea, Marx’a göre madde, Descartes’e göre de hem madde hem de düşüncedir. (  D  )

4.       Tüm var olanların zihinden bağımsız olduklarını öne süren felsefi görüşe realizm denir. (  D  )

 

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri belirtilen sözlerden uygun olanları ile tamamlayınız.(Her sözcük  5 puandır)

Konseptüalizm - İdealizm – Nominalizm (adcılık) – John Locke – Lao Tse – Immanuel Kant – Realizm – Pozitivizm – Entüisyonizm – Pragmatizm – Kritisizm - Empirizm – Reel varlık – İdeal varlık –

 

5.       İDEALİZM, varlığın esas olarak düşünsel bir yapıda olduğunu veya var olan her şeyin maddi olmayan düşünceye indirgenebileceğini söyleyen görüştür. (5 puan)

6.       Tümel kavramların zihin dışında bir varlığa sahip olmadığını iddia eden görüşe NOMİNALİZM adı verilmiştir. (5 puan)

7.       KONSEPTUALİZM, tümel kavramların çevredeki varlıkların içindeki özler olarak bulunduğunu söyleyen görüştür. Ontolojik realizmi ve nomünalizmi uzlaştırmaya çalışmıştır. (5 puan)

8.       LAO TSE’ye göre insan, varlık hakkında tam ve genel bir fikir edinme gücüne sahip değildir. İnsanın varlığı tam olarak açıklama çabası, onun acizlik ve zayıflığının göstergesidir. (5 puan)

9.       İDEAL VARLIK, zaman ve mekan içinde olmayan, duyu organları ile algılanamayan, akıl ya da düşünme yolu ile bilinebilen varlıklardır. (5 puan)

10.   REEL VARLIK, zaman ve mekan içinde bulunan, algılanabilen varlıktır. Değişebilir özelliğe sahiptir. Çevremizdeki her şey bu varlık alanına girer. (5 puan)

11.   “Bilginin kaynağı nedir?” sorusuna;  İnsan bilgisi deneyle başlar fakat deneyden doğmaz. Deney bilgilerimizin sadece ham maddesini oluşturur.  Bu ham maddenin bilgi haline gelebilmesi için bir kalıba, forma sokulması gerekir.  Dış dünyadan gelen duyu verileri, zihin kalıpları ile biçimlendikten sonra bilgiye dönüşür.  Diyen görüş, KRİTİSİZM adını alan ve EMMANUEL KANT tarafından sistemleştirilip geliştirilen görüştür. (10 puan)

12.   “Bilginin kaynağı nedir?” sorusuna; bilgilerimiz, duyularımızın ve algılarımızın sonucu olduğunu, aklımızda doğuştan hiçbir bilginin olmadığını  ileri süren görüşe EMPİRİZM adı verilir. Bu görüşün önemli savunucularından olan JOHN LOCKE, İnsan zihni doğuştan boş bir levha (tabular asa) olduğunu, bu boş levhanın yaşantılarımız sonucu bilgiler ile donanacağını ileri sürmüştür. (10 puan)

Aşağıdaki sorulardan istediğiniz üç (3) soruyu  cevaplayınız. (Her soru 10 puandır)

13.   Bilginin kaynağı ve ölçütleri nelerdir? Anlatınız.

 

Bilgi felsefesinin problemlerinden birisi de bilginin kaynağı ve ölçütleri problemidir.  “Herkes için geçerli, doğru bilgiler elde edilebilir mi?” sorusuna iki farklı yanıt verilmiştir. Bunlardan birincisi, insanın doğru bilgiyi hiçbir zaman, hiçbir şekilde elde edemeyeceğini savunan Septisizmdir. İkincisi ise, insanın sahip olduğu aklı, duyguları ya da sezgileri gibi yetileriyle bilgiye erişmesinin mümkün olabileceğini savunan dogmatizmdir. Ancak, bu görüş kabul edildiğinde böyle bir bilginin hangi kaynaktan elde edilebileceği sorusu gündeme gelir. Bu soruya felsefe tarihi boyunca farklı yanıtlar verilmiştir. Bunlar;

a)    Bilginin kaynağı duyular ve deneylerdir-empirizim

b)    Bilginin kaynağı akıldır-rasyonalizm

c)     Bilginin kaynağı sezgidir-entüisyonizm

d)    Bilginin kaynağı fayda sağlamaktır- pragmatizm

e)    Bilginin kaynağı olgulardır-pozitivizm

f)     Bilginin kaynağı insanın iç tecrübesidir-egzistansizyalizm

g)    Bilginin kaynağı fenomenlerdir-fenomenoloji

h)    Bilginin kaynağı vahiydir, imandır- fideizm

 

Bilginin doğruluk ölçütleri konusunda farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bunların başlıcaları; uygunluk, tutarlılık, tümel uzlaşım, apaçıklık, bilginin sağladığı yarar, deneye dayanma, olgulara dayanma, sezgiye dayanma ve teolojiye dayanma gibi ölçütlerdir.

 

14.   Marx ve Hegel’in diyalektiği hangi açıdan farklıdır? Açıklayınız.

 

Marx'a göre Hegel'in en önemli yanı, her şeyin değişme ve hareket halinde birbirine bağlı olduğunu düşün­mesi ve Herakleitos'ta görülen diyalektik yöntemi geliştirmesidir. Hegel'e göre düşünce (ruh) ve doğa (evren) sürekli değişim içindedir ve bu değişmede düşüncenin yeri ve önemi önde gelir. Başka bir deyişle düşüncede meydana gelen değişmeler maddedeki değişmelere yol açar. Marx'ta Hegel gibi evrenin diyalektik biçimde (tez – antitez - sentez) geliştiği görüşündedir. Ne var ki Marx'a göre Hegel, "Düşüncelerdeki değişmeler maddelerde­ki değişmeleri yaratır." derken yanılmıştır. Çünkü bize düşünceleri veren maddelerdir ve maddeler (nesneler) değiştiği için düşünceler değişmektedir. Böylece Marx, "diyalektik idealizm" yerine "diyalektik materyalizm" kuramını getirmiştir.
Diyalektik materyalizmde doğa ve insana ilişkin bütün olgular düşünce ya da ruhtan bağımsız olarak ele alınır. Bu kurama göre ilk varlık maddedir. Düşünce (ruh) maddeden sonra gelen ve ona bağlı olan varlıktır. Başka bir deyişle madde düşünceden önce vardır ve var olmak için düşünceye (ruha) gereksinimi yoktur. Düşünce maddesel bir gerçeklik olan beynin ürünüdür. Evren hareket halinde maddedir. Bu madde çatışma ve çelişmelerden geçerek varlıkları ortaya çıkarmıştır. Öyleyse maddenin bir geçmişi, bir şimdisi, bir geleceği yani tarihi vardır.

 

15.   Farabi varlık sorununu hangi kavramla çözmeye çalışmıştır? Anlatınız.

 

Farabi varlık sorununu vacibülvücut (zorunlu varlık) kavramıyla çözmeye çalışmıştır. Ona göre yokluktan hiç­bir iz taşımayan, bir ve gerçek olan ilk varlık Tanrı'dır. Ondan daha önce, daha üstün varlık yoktur. Tanrı, var ol­mak için başkasına gereksinim duymaz. "Madde"si ve "suret (biçim)"i bulunmaz. Ondaki her şey bir olduğundan varlığının tanımı yapılamaz.
Tanrı'da öz ve töz birdir. Tözü her ne ise özü odur. Özü her ne ise tözü odur. Başka bir deyişle öz ve töz yal­nız Tanrı'da birdir. Tanrı'nın yarattıklarında ise ayrıdır. Yaratılanların varlıkları vardır; ama var oluşları Tanrı'ya bağlıdır.

Tanrı saf (mutlak) akıl, saf hayır (iyilik)dır. Öncesiz (ezeli) bilgiye sahiptir. Bilgisi en büyük gücüdür. İşte Tanrı'daki bu akıl ve bilgi tüm varlıkların yaratılış nedenidir. Her şey bir olan Tanrı'dan sadır olmuştur. (ortaya çıkmış).

 

16.   Bilimin ve felsefenin varlığa yaklaşımları nasıldır? Karşılaştırınız.

 

Bilimin Yaklaşımı                                                                             Felsefenin Yaklaşımı

Var olana olduğu gibi yaklaşır.                                                           Varlıkla ilgili genel sorular sorar.

Varlığı var olarak kabul ederek yaklaşır.                                Varlığı bir bütün olarak ele alır ve tartışır.

Konularına göre çeşitli alanlara böler.                                     Varlığın hangi cinsten olduğunu araştırır.

Genellikle deneysel yöntem kullanır.                                    Varlıkla ilgili problemleri akıl yoluyla çözer.

Genel geçer bilimsel yasalara ulaşır.                                        Varlığın var olup olmadığını sorgular.